The causes for the French Revolution Wars

 

ENGLISH VERSION

Α favorite reasoning of history teachers in school and in textbooks is the view that the wars of the French Revolution started because of fear of its expansion to other countries. Although this has a basis in fact, it is an extremely simplistic approach. The wars of that period were a mixture of the existing European environment and French politics. As we shall see, it was the European courts that may have been the least keen on war. 

    Initially, in Britain, the fear of rebellion was not very strong. The conditions for its expansion were not very fruitful. In Great Britain there had been 139 years before a revolution when a constitution was established. Besides, the bourgeois in Britain had secured rights against the nobles who never had the privileges of their French counterparts. Sure there were ideological underpinnings, as with Beck, but the polity was too strong to break.  Britain's goal was to expand its colonies in continuation of the wars of the previous years. 

    In Catherine's Russia the nobility had secured considerable power and influence while a bourgeoisie did not exist. The next group, the peasants, were serfs, lived in terrible conditions and were illiterate to learn the ideas of the revolution. The Russian Empire was a relatively new state with different problems and conditions from France. 

          The German states in the Holy Roman Empire were either weak or indifferent to the revolution. The strongest state was Bavaria, while the Palatinate was weakened. They had no reason to rebel, as the current system favored a certain that they had independence. In Austria again the structures were not in place and the main base was foreign populations not necessarily related to Enlightenment ideas. But there was the ''obligation'' to defend Marie Antoinette, nique among the Powers. Also the Austrian Netherlands were in an odd position between France and the United Provinces. Finally for the Germanic area, Prussia was still moving in the sphere of the Great Frederick with his military discipline. Its sole aim was to increase its influence in the Germanic area as well as the Habsburgs. While Prussia, Austria and Russia were more interested in solving the Polish affair by her partition than in dealing with French affairs.

    Spain, I believe, was the only country that would have wanted a war. Although her power had diminished after the Thirty Years' War she still had the status of a great power with her colonies. It was a Bourbon enclave and she had a relatively active bourgeoisie, her interests had been affected by the revolution and her proximity to France caused her anxiety. 

    On the contrary, it was France itself that desired a war. There were royalists, Orléans, Rousseurs, lower bourgeois, artisans and others. This plethora of groups and ideologies led to the need to find a common cause so that they could unite. This did not, of course, prevent local strikes, the most notable being that of Vandea. Also the ideological imprint of the revolution was deep. The Girondins believed in the need to export the revolution and restore the natural boundaries on the Rhine. With the latter being a continuation of the Bourbon foreign policy.It is worth mentioning at the end that exiled nobles in various European courts also played an important role. They had a strong influence on the politicians of the states they were in, and were keen to see a war that would change the political regime and restore their power.

    All in all, we have seen that contrary to popular opinion, the wars of the French Revolution were not the product of fear. The states of Europe had no significant reason to fear a revolution and each had different goals. Which was the reason for their failure. On the other hand, the French were in a belligerent mood. They needed a reason to rally nationally. They had ideological goals and were deeply influenced by the existing French foreign policy.  Therefore, we would say the wars of the period were a French result. The combination of the politics of the French revolutionaries and nobles.  

    But to end on a somewhat ironic note, with the continuous European wars up to 1815 the peoples were exposed to revolutionary ideas. They learned about French ideas and policies and most importantly the policies that were being implemented in Britain. This in turn contributed to the revolutionaries of 1848. Eventually, the export of the revolution succeeded but a few decades later.

Αγαπημένος συλλογισμός καθηγητών της ιστορίας στο σχολείο και σε σχολικά βιβλία είναι η άποψη οτι οι πόλεμοι της Γαλλικής Επάναστασης ξεκίνησαν λόγω φόβου για επέκτασή της στις υπόλοιπες χώρες. Παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο έχει μια βάση είναι μια εξαιρετικά απλουστευμένη προσέγγιση. Οι πόλεμοι της περιόδου εκείνης αποτέλουν ένα μείγμα του υπάρχουντος ευρωπαϊκού περιβάλλοντος και της γαλλικής πολιτικής. Όπως θα δούμε οι ευρωπαϊκές αυλές ήταν αυτές που μπορεί να ήθελαν λιγότερο τον πόλεμο. 

    Αρχικά,  στην Μ. Βρετανία ο φόβος απέναντι στην επάνασταση δεν ήταν πολύ ισχυρός. Δεν υπήρχαν οι δόμες εκείνες για την δημιουργία της. Στην Μ. Βρετανία είχε γίνει 139 πριν επανάσταση όταν και θεσπίστηκε σύνταγμα. Εξάλλου οι αστοί στην Βρετανία είχαν εξασφαλίσει δικαιώματα απέναντι στους ευγενείς οι οποιοί δεν είχαν ποτέ τα προνόμια των γάλλων ομολόγων τους. Σίγουρα υπήρχαν ιδεολογικά ερείσματα, όπως με τον Μπεκ, αλλά το πολτικειακό σύστημα ήταν πολύ ισχυρό για να σπάσει.  Στόχος της Βρετανίας ήταν η επέκταση των αποικιών της σε συνέχιση των πολέμων των προηγούμενων ετών. 

    Στην Ρωσία της Μ.Αικατερίνης οι ευγενείς είχαν εξασφαλίσει σημαντική εξουσία και επιρροή ενώ αστική τάξη δεν υφίσταντο. Η αμέσως επόμενη όμαδα, οι αγρότες, ήταν δουλοπάροικοι και ζούσαν στην σε άθλιες συνθήκες και αγράμματοι για να μάθουν τις ιδέες της επανάστασης. Η Ρωσική Αυτοκρατορία ήταν ένα σχετικά καινούργιο κράτος με διαφορετικά προβλήματα και συνθήκες από την Γαλλία. 

          Τα Γερμανικά κρατίδια στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν είτε αδύναμα είτε αδιάφορα προς την επανάσταση. Το δυνατότερο κρατίδιο ήταν η Βαυρία, ενώ το Παλατινάτο είχε αποδυναμωθεί. Δεν είχαν λόγο να επανστατήσουν, καθώς το παρόν σύστημα ευνοούσε ένα είδος ανεξαρτησίας που είχαν. Στην Αυστρία και πάλι δεν υπήρχαν οι δομές ενώ η κυριότερη βάση της ήταν αλλοεθνείς πληθυσμοί που δεν είχαν απαραίτητα σχέση με τις Διαφωτιστικές ιδέες.     Αλλά υπήρχε η ''υποχρέωση'' για την υπεράσπιση της Μαρίας Αντουανέτας. Μοναδική ανάμεσα στις Δυνάμεις. Τέλος για τον Γερμανικό χώρο, η Πρωσία κινούνταν ακόμα στην σφαίρα του Μεγάλου Φρειδερικού με την στρατιωτική πειθαρχία. Μοναδικός της στόχος ήταν η αύξηση της επιρροής της στον Γερμανικό χώρο όπως και τον Αψβούργων. Ενώ η Πρωσία, η Αυστρία και η Ρωσία ήθελαν περισσότερο να λύσουν την Πολωνική υπόθεση με τον διαμαλισμό της παρά να ασχοληθούν με τις γαλλικές υποθέσεις.

    Η Ισπανία, πιστεύω, ήταν η μοναδική χώρα που θα επιθυμούσε έναν πόλεμο. Παρότι η δύναμή της είχε μειωθεί μετά τον Τριακνταετή πόλεμο είχε ακόμη το status μια μεγάλης δύναμης με τις αποικίες της. Ήταν βουρβονικός θύλακας και οι Ισπανικές Κάτω Χώρες ήταν σε περίεργη θέση ανάμεσα σε Γαλλία και Ενωμένες Επαρχίες. Είχε μια σχετικά δραστήρια αστική τάξη, τα συμφεροντά της πλήττονταν από την επανάσταση και η γειτνίαση της με την γαλλία της προκαλούσε ανυσηχία. 

    Αντίθετα η ίδια η Γαλλία ήταν αυτή που επιθυμούσε έναν πόλεμο. Υπήρχαν Βασιλικοί,Ορλεανιστές, Ρουσσιστές, κατώτεροι αστοί, τεχνίτες και άλλοι. Αυτή η πληθώρα ομάδων και ιδεολογιών οδηγούσε στην ανάγκη εύρεσης ενός κοινού σκοπού για να μπορέσουν να ενωθούν. Αυτό βέβαια δεν απέτρεψε τοπικές εξεργέσεις με κορυφαία αυτή της Βανδέας. Επίσης το ιδεολογικό αποτύπωμα της επανάστασης ήταν βαθύ. Οι Γιρονδίνοι πίστευαν στην ανάγκη εξαγωγής της επανάστασης και στην επαναφορά των φυσικών συνόρων στον Ρήνο. Με το τελευταίο να αποτελεί συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής των Βουρβόνων.Αξίζει να αναφέρουμε στο τέλος ότι σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι εξόριστοι ευγενείς σε διάφορες ευρωπαϊκές αυλές. Αυτοί επηρέαζαν έντονα τους πολιτικούς των κρατών που βρίσκονταν και επιθυμούσαν διακαώς έναν πόλεμο που θα αλλάζε το πολιτεικό καθεστώς και θα επανέφερε την δύναμή τoυς.

    Συνολικά, είδαμε ότι αντίθετα με την ευρεία απόψη οι πόλεμοι της Γαλλικής επανάστασης δεν ήταν προϊόν φόβου. Τα κράτη της Ευρώπης δεν είχαν σημαντικό λόγο να φοβούνται μια επαναστάση ενώ και οι στόχοι τους καθενός ηταν διαφορετικοί. Κάτι που αποτέλεσε και αιτία της αποτυχίας τους. Από την άλλη οι Γάλλοι είχαν πολεμική διάθεση. Χρειαζόντουσαν έναν λόγο για να συσπειρωθούν εθνικά. Είχαν ιδεολογικούς σκοπούς και επηρεάστηκαν βαθύτατα από την υπάρχουσα γαλλική εξωτερική πολιτική.  Επομένως, θα λέγαμε  οι πόλεμοι της περιόδου ήταν γαλλικό αποτέλεσμα. Ο συνδυασμός της πολιτκής των γάλλων επαναστατων και ευγενών.  

    Άλλα για να κλείσουμε με έναν κάπως ειρωνικό τόνο, με τους συνεχείς ευρωπαϊκούς πολέμους έως το 1815 οι λαοί ήρθαν σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες. Έμαθαν για τις γαλλικές ιδέες και πολιτικές και κυριότερα για τις πολιτικές που εφαρμόζονταν στην Βρετανία. Αυτό με την σειρά του συνέβαλε στις επαναστασείς του 1848. Τελικά, η εξαγωγή της επανάστασης πέτυχε με μερικές δεκαετίες καθυστέρηση.  

Read More

Is it the first or the second World War?

ENGLISH VERSION 

In the first half of the 20th century the two biggest wars in history occured. The first and the second World War. Two separate war with extensive damage and impact on world history. However, it is right that we should consider these two as separate when we study them. It is widely accepted that they are linked, but in this case I am referring to the fact that these two events can be seen as one. In other words, they are another thirty-year war with a period of peace in between.

    This view is supported if we look at the causes of the second war. The rise of Nazism and fascism can be seen as a result of the crash in 1929. Sensible thinking, but we must not forget that the fascist rise in Italy had been taking place since 1922. It may be the΄29 crash itself. With this nationalist movements were strengthened throughout the world and countries were sunk into inward-looking. The already weak international structure took anoter hit. But the crash again does not seem possible on its own. There was an economic crisis in Germany until 1924, while nationalism did not disappear into any European country. Example for is the civil war in Spain and the wars immediately after the WWI in eastern European. While in Japan nationalism and militarism are a complex case starting in the mid-19th century. Even anti-Semitic and anti-Bolshevism already existed in many parts of Europe and the United States. The 1929 alloy was a accelerator for all this.

    Another cause has been argued that it was the very Treaty of Versailles along with the other treaties. This is partly accurate. But I do not think it applies to the conditions imposed on Germany. In other words, the granting of territories, the restriction of the army and the Article on taking responsibility. In my opinion, this cannot be supported because the Treaty had been able to work for a decade. Only after the Nazis took over power and with their propaganda did that took considerable proportions. In fact, we can see the connection here, as this was accelerated by the '29 alloy.

    However, the treaty conceals both the underlying causes of the second World War and its direct link with the first one. Quite simply, the building of a nw international system failed after the first war. Why? Because it was based on the diplomacy of the old regime. Because he did not give Germany a place as a great power. Same for the Soviet Union. Because it would not work when the two largest and most powerful States (USA, Soviet Union) and the West European counterpart (Germany) did not participate in any agreement made in the decades of 20 and 30. For example, that of Locarno. Any agreement at that time was unworkable as it was only through the participation and initiatives of France. Finally, the nationalist demands were also not resolved, for example with retention of German minorities in the Czech Republic and Poland.     And now, we finally come to the link with the first World War. The causes of the first conflict are those of the second. Diplomacy with practices the old regime, lack of effective complicity, non-participation of strong states, lack of support for democratic institutions, unanswered nationalist questions, empty agreements. All of this helped to maintain and strengthen political ideologies which were further strengthened and accelerated by the 1929 crash and even by veterans of the first World War (see Mussolini's methods).

My arbitrary opinion is that the main cause of the second world war is the rise of communism and the Red Scare that followed. The causes of these are in turn another complex issue that spans through many decades. Both of these came in conjunction with the rise of anti-Semitism, the unstable international environment and the crash of 1929.     Instead of an epilogue I woulde say this. In a hypothetical scenario in which the crash did not happen or was on a smaller scale, the second World War would either happen later or give time to change the international scene in order to achieve peace.

Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα πραγαμοτοποιήθηκαν οι δυο μεγαλύτεροι πόλεμοι στην ιστορία. Ο Πρώτος και Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Δύο ξεχωριστές πολεμικές αναματρήσεις με ανυπολογιστές ζημιές και επιπτωσείς στην παγκόσμια ιστορία. Ωστοσώ είναι σωστό να βλεπούμε τα δύο αυτά γεγονάτα ως ξεχωριστά από πλευράς μελέτης. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι συνδέονται αλλά στην προκειμένη περίπτωση αναφέρομαι στο γεγονός ότι μπορεί αυτά τα δύο γεγονότα να μην παρά ένα. Δηλαδή, αποτελούν έναν άλλον Τριακοντετή πόλεμο με μια περίοδο 20ετούς ηρεμίας.

    Αυτή η άποψη βρίσκει στηρίγματα εάν εξετάσουμε τα αίτια του δεύτερου πολέμου. Μπορεί να θεωρηθεί η άνοδος του ναζισμού και του φασισμού ως αποτέλεσμα του κραχ το 1929. Λογικός συλλογισμός αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι  φασιστική άνοδος στην Ιταλία συνέβει ήδη από το 1922. Μπορεί να είναι το ίδιο το κραχ του΄29. Με αυτό εθνικιστικά κινήματα ενισχύθηκαν σε όλον τον κόσμο και χώρες βυθίστηκαν στην εσωστρέφεια. Το ήδη ασθενές διεθνές οικοδόμημα απουδυναμώθηκε περαιτέρω. Ωστόσω και πάλι το κραχ δεν φαίνεται δυνατό από μόνο του. Οικονομική κρίση στην Γερμανία υπήρχε έως το 1924 ενώ ο εθνικισμός δεν έπαψε να υπάρχει σε καμία ευρωπα'ι'κή χώρα. Παράδειγμα ο εμφύλιος στην Ισπανία και οι πόλεμοι αμέσως μετά τον ΑΠΠ στην ανατολική ευρωπή. Ενώ στην Ιαπωνία ο εθνικισμός και ο μιλιταρισμός είναι μια σύνθετη περίπτωση που ξεκινάει από τα μέσα του 19ού αιώνα. Ακόμη, και ο αντισημητιμσός και αντι-μπολσεβικισμός υπήρχαν ήδη σε πολλά μέρη της Ευρώπης και στις Η.Π.Α. Το κραχ του 1929 αποτέλεσε έναν επιταχυντή για όλα αυτά  

    Άλλη αιτία έχει υποστριχθεί ότι ήταν η ίδια η συνθήκη των Βερσαλλιών μαζί με τις υπόλοιπες συνθηήκες. Αυτό είναι εν μέρει ακριβές. Δεν νομίζω ότι ισχύει αναφορικά με τους όρους που επιβλήθηκαν στην Γερμανία. Δηλαδή η παραχώρηση εδαφών, ο περιορισμός στου στρατού και το άρθρο για την ανάληψη ευθύνης. Αυτό δεν μπορεί να στηριχθεί, κατά τη γνώμη μου, γιατί  συνθήκη μπόρεσε να λειτουργήσει για μια δεκαετία. Μόνο μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ναζί και με την προπαγάνδα τους κάτι τέτοιο πήρε σημαντικές διαστάσεις. Μάλιστα, βλέπουμε εδώ και την σύνδεση, καθώς κάτι τέτοιο επιταχύνθηκε λόγω του κραχ του '29. 

    Όμως, στην συνθήκη κρύβονται και οι βαθύτερες αιτίες του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου όσο και και η άμεση σύνδεσή του με τον πρώτο. Πολύ απλά το οικοδόμημα μέτα τον πρώτο πόλεμο απέτυχε. Γιατί? Γιατί βασίστηκε στην διπλωματία του Παλαιού Καθεστώτος. Γιατί δεν έδωσε άμεσ θέση στην Γερμανία ως Μεγάλη Δύναμη. Όπως και στην Σοβιετική Ένωση. Γιατί δεν θα λειτουργούσε όταν τα δύο μεγαλύτερα και ισχυρότερα κράτη ( Η.Π.Α, Ε.Σ.Σ.Δ) και το αντίστοιχο της Δυτικής Ευρώπης ( Γερμανία), δεν συμμετείχαν σε οποιαδήποτε συμφωνία έγινε τις δεκαετίες του 20 και του 30. Παραδείγματος χάρη αυτή του Λοκάρνου. Οποιαδήποτε συμφωνία εκείνης της περιόδου ήταν ανεφάρμοστη αφού γινόντουσαν μόνο με την συμμετοχή και τις πρωτοβουλίες της Γαλλίας. Τέλος, ούτε οι εθνικιστικές απαιτήσεις επιλυθηκαν όπως με την διατήρηση Γερμανικών μειονοτήτων στην Τσεχία και στην Πολωνία.

    Και εδώ επιτέλους ερχόμαστε στον συνδετικό κρίκο με τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι αιτίες διαμάχης του πρώτου είναι οι ίδιες με αυτές του δευτέρου. Διπλωματία με κανόνες Παλαιού καθεστώτος, αδυναμία ουσιαστικής συνενώησης, μη συμμετοχή δυνατών κρατών, αδυναμία στήριξης δημοκρατικών θεσμών, αναπάντητα εθνικιστικά ερωτήματα, κενές συμφωνίες. Όλα αυτά συνέβαλλαν στην διατήρηση μαι ενίσχυση πολιτικών ιδεολογιών που ενισχύθηκαν και επιταχύνθηκαν περαιτέρω από το κραχ του 1929 αλλά ακόμα και από βετεράνους του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου( βλέπε μελανοφόρους του Μουσολίνι). 

       Δική μου αυθαίρετη γνώμη είναι ότι η κυρία αιτία του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου είναι η άνοδος του κομμουνισμού και ο Κόκκινος Φόβος που ακολούθησε. Οι αιτίες αυτών με την σειρά τούς είναι ένα άλλο περίπλοκο ζήτημα πολλών δεκαετιών. Και αυτά τα δύο ήρθαν σε συνδυασμό με την άνοδο του αντισημιτισμού, του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος και του κραχ του 1929. 

    Αντί επιλόγου, σε ένα υποθετικό σενάριο όπου το κραχ δεν συνέβαινε ή ήταν μικρότερης κλίμακας ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είτε θα συνέβαινε αργότερα είτε θα έδινε χρόνο για την μεταρύθμιση του διεθνούς πεδίου για την επίτευξ της ειρήνης. 

Read More

Η αξία της Αρχαίας Σπάρτης και η κατανόση της Αρχαιότητας

ENGLISH VERSION   

The historiography of classical Greece has been dominated by the dipole between Sparta and Athens. In particular, the oligarchic Sparta and the democratic Athens. Militarized Sparta and cultural Athens. And other such nice adjectives. But the prevalence of this dipole has created significant problems in the understanding of antiquity. In this constant comparison usually Athens is favored due to democracy and cultural achievements. Certainly these are basic foundations of the modern world, but this sidelines the long-standing value of Sparta.

 Sparta, like Athens, had a developed system of administration and polity, which can even be described closer to Platonic thought than Athenian democracy. Sparta's regime was based on dealing with external dangers. The ephors were the highest administrative lords with a specific term. Then there were the legislature-advisory bodies of Apella, composed of all free men, and the Senate, whose members were elected by Apella. So far we observe small differentiations in relation to Athens. The ephors came from the ranks of the free Spartans, that is, those who had land who usually constituted the largest part of the population. While, as we all know, kings had a predominantly ceremonial and military character with few exceptions over the centuries. 

Also, it should be noted that in terms of rights in the various social groups in Sparta the situation was closer to modern data. Although this may be an arbitrary claim. Women were able to go to school, play sports, move freely and not be confined to the home. Due to the intense military employment of the men they had an important say in political and economic matters. And even the enslavement of the helots has a relevant legal basis. The fields were cultivated and managed by the helots who handed over a significant part of their production to their lords. For exchange they got food and shelter. This is superficially reminiscent of the feudal system of the Middle Ages. Of course, this does not mean living in good conditions. In addition, there were also phenomena of social mobility by the helot class. Whether that meant freedmen or descendants from mixed marriages. Regarding the second, the most detailed example is Lysander, the general who won the Peloponnesian War, being a mothax.

Still, the Spartan system was one of my first to be described as social. Meaning by this that there were forms of welfare and care for citizens. There was an education system that took care of the proper education of young people. While, there was also care for the help of soldiers-civilians and widows. Sparta was a model a social state, although it was the result of a military regime. 

On the other hand, the argument for the cultural achievements of Athens is put forward. It was there that ancient tragedy, philosophy were born, and important works were created. This is something that cannot be denied. But what may be is that Sparta was only a military machine. Until before the Second Messinian War, the cultural heart of Greece was in Sparta. There were important festivals for various deities. While a Spartan was also one of the most important poets of archaic Greece, Tyrtaeus. Finally, I would like to note that the Spartan cuisine far surpassed that of Athens. It has been estimated that the Spartans consumed, being in constant war readiness, around 4000 to 5000 calories per day. Their meals included every kind of delicacy. Besides, the regions of the Peloponnese are famous for the variety of their products. Whereas, the famous black broth is probably nothing more than a sauce they used.

    We have seen, therefore, that Sparta is more than what is presented to it. It had a complex administrative organization with multiple layers with the ultimate goal of having equality, protection and security. Certainly a conservatist society. But with interesting virtues and achievements worth exploring. And therein lies the problem. The whole antiquity is understood in the light of Athens. Unquestionably a force that influenced her deeply but only one piece in the Greek puzzle. The Greek world was a world of constant interaction and thought.Whether it is called Sparta or Corinth. Ideas and people were constantly moving. Perhaps this is her biggest lesson after all. 

Στην ιστοριογραφία της κλασσικής Ελλαδός έχει κυριαρχίσει το δίπολο μεταξύ Σπάρτης και Αθήνας. Ειδικότερα, η ολιγαρχική Σπάρτη και η δημοκρατική Αθήνα. Η στρατοκρατούμενη Σπάρτη και η πολιτισμική Αθήνα. Και άλλα τέτοια ωραία επίθετα. όμως αυτή η επικράτηση του διπόλου έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην κατανόηση της αρχαιότητας. Καθώς σε αυτήν την διαρκής σύγκριση συνήθως η Αθήνα ευνοείται λόγω της δημοκρατίας και των πολιτισμικών επιτευγμάτων. Σίγουρα αυτά αποτελούν βασικά θεμέλια του σύγχρονου κόσμου αλλά παραγκωνίζεται έτσι η πολύχρονη αξία της Σπάρτης.

    Και η Σπάρτη, όπως η Αθήνα, είχε ένα ανεπτυγμένο σύστημα διοίκησης και πολίτευμα, το οποίο μάλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί πιο κοντά στη πλατωνική σκέψη από την Αθηνα'ί'κή δημοκρατία. Το ολογαρχικό πολίτευμα της Σπάρτης βασιζόταν στην αντιμετώπιση των εξωτερικών κινδύνων. Οι έφοροι ήταν οι ανώτατοι διοικητικοί άρχοντες με συγκεκριμένη θητεία. Μετά ήταν τα νομοθετικά-συμβουλευτικά σώματα της Απέλλας, που απαρτίζοταν από όλους τους ελεύθερους άνδρες, και την Γερουσία, τα μέλη της οποίας εκλέγοταν από την Απέλλα. Μέχρι εδώ παρατηρούμε μικρές
διαφοροποιήσεις σε σχέση με την Αθήνα. Οι έφοροι προέρχοταν από τις τάξεις των ελεύθερων Σπαρτιατών, δηλαδή όσους είχαν κλήρο που αποτελούσαν συνήθως το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Ενώ, όπως όλοι γνωρίζουμε οι βασιλιάδες είχαν κατά κύριο λόγο τελετουργικό και στρατιωτικό χαρακτήρα με λίγες εξαιρέσεις ανά τους αιώνες. 

    Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι από πλευράς δικαιωμάτων στις διάφορες κοινωνικές ομάδες στην Σπάρτη η κατάσταση ήταν πιο κοντά στα σύγχρονα δεδομένα. Αν και αυτός μπορεί να είναι ένας αυθαίρετος ισχυρισμός. Οι γυναίκες είχαν την δυνατότητα να πηγαίνουν σχολείο, να αθλούνται, να κυκλοφορούν ελεύθερα και να μην περιορίζονται στο σπίτι. Λόγω της έντονης στρατιωτικής απασχόλησης των ανδρών είχαν σημαντικό λόγο σε πολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Ενώ, ακόμη, και η υποδούλωση των ειλωτών έχει μια σχετική νομική βάση. Τα χωράφια καλλιεργούνταν και διαχειρίζονταν από τους είλωτες οι οποιοί παρέδιδαν ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής στους άρχοντες. Προς ανταλλαγή είχαν τροφή και στέγη.. Αυτο θυμίζει επιφανειακά το φεουδαρχικό σύστημα του Μεσαιώνα. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει καλές συνθήκες διαβίωσης. Επιπλέον, υπήρχαν και φαινόμενα κοινωνικής κινητικότητας από την τάξη των ειλωτών. Είτε αυτό σήμαινε απελεύθερους είτε απογόνους από μεικτούς γαμούς. Σχετικά με το δεύτερο το πιο τράνο παράδειγμα αποτελεί ο Λύσανδρος, ο στρατηγός που κέρδισε το Πελλοπονησιακό πόλεμο, όντας μόθαξ.

    Ακόμη, το σύστημα της Σπάρτης ήταν από τα πρώτα μου μπορεί να χαρακτηριστεί κοινωνικό. Εννοώντας με αυτό ότι υπήρχαν μορφές πρόνοιας και φροντίδας για τους πολίτες. Υπήρχε εκπαιδευτικό σύστημα που φρόντιζε για την σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων. Ενώ, υπήρχε και μέριμνα για την βοήθεια των στρατιώτων-πολιτών και των χηρών. Η Σπάρτη ήταν ένα πρόπλασμα κοινωνικού κράτους αν και απότοκος στρατιωτικού καθεστώτος. 

    Από την αλλή μέρια, προτάσσεται το επίχειρημα για τα πολιτιστικά επιτεύγματα της Αθήνας. Εκεί γεννήθηκε η αρχαία τραγωδία, η φιλοσοφία και φιλοτεχνήθηκαν σημαντικόατα έργα. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Αυτό όμως που μπορεί είναι ότι η Σπάρτη ήταν μόνο μια στρατιωτική μηχανή. Μέχρι και πριν τον Β΄ Μεσσηνιακό πόλεμο η πολιτισμική καρδιά της Ελλάδος χτυπόυσε στην Σπάρτη. Γινόντουσαν σημαντικές εορτές για διάφορες θεότητες. Ενώ Σπαρτιάτης ήταν και ένας από τους πιο σημαντικούς ποιητές της αρχαϊκής ελλάδος, ο Τυρταίος. Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ότι η Σπαρτιατική κουζίνα ξεπερνούσε κατά πολύ αυτή των Αθηνών. Έχει υπολογιστεί ότι οι Σπαρτιάτες κατανάλωναν, όντας σε συνεχή πολεμική ετοιμότητα, γύρω στις 4000 με 5000 θερμίδες ημερισίως. Τα γεύματα τους περιελάμβαναν κάθες είδους έδεσμα. Εξάλλου οι περιοχές της Πελλοπονήσου φημίζονται για την ποικιλία των προϊόντων τους. Ενώ, ο περίφημος μέλανας ζωμός είναι πιθανόν να μην ήταν τίποτα παραπάνω από μια σάλτσα που χρησιμοποιούσαν.

    Είδαμε, επoμένως, ότι η Σπάρτη είναι πιο πολλά παράπανω από αυτό που την παρουσιάζουν. Είχε μια σύνθετη διοικητική οργάνωση με πολλαπλά στρώματα με απώτερο στόχο την ύπαρξη ισότητας, προστασίας και ασφάλειας. Σίγουρα μια συντηριτική κοινωνία. Αλλά με ενδιαφέρουσες αρετές και επιτεύγματα που αξίζει να εξερευνηθούν. Και εδώ εγκειται το πρόβλημα. Ολόκλήρη η αρχαιότητα κατανοείται υπό το πρίσμα στης Αθήνας. Αδιαμφησβήτα μια δύναμη που την επήρέασε βαθύτατα αλλά ένα μόνο κομμάτι στο ελληνικό παζλ. Είτε αυτό λέγεται Σπάρτη είτε Κόρινθος. Ο ελληνικός κόσμος ήταν κόσμος διαρκούς αλληλεπίδρασης και σκέψης. Ιδέες και άνθρωποι μετακινούνταν συνεχώς. Ίσως τελικά αυτό να είναι και το μεγαλύτερο μάθημα της. 

Read More

Θερμοπύλες και Σαλαμίνα. Σημασία και αξίες

ENGLISH VERSION 

The beginning of European civilization is a matter of disagreement in scientific circles. It may be the French Revolution, for the modern world, it may be the Middle Ages or even the beginning of the Roman Empire. Although they all have a grain of truth the most accurate answer would be both the Battle of Thermopylae and the Battle of Salamis. When the classical epoch began, when democracy survived. When Greece stood against eastern expansion, protecting all of Europe. That is why the philosopher Friedrich Engels said that "without Greece there would be no modern Europe". So the impact of these two battles was immeasurable for Europe and the world. 

 In 480 BC the Persian king Xerxes invaded Greece. He crosses the land of Macedonia, camps in Thessaly, which the Greeks leave. They already know about the expedition from Xerxes' envoys, who asked for "land and water", accepting the refusal. Over 1,000 Greek cities meet in Corinth to formulate the strategy. 30 remain, among them the strongest Athens and Sparta, which are not at the best level of diplomatic relations. The newly established democracy in Athens poses a threat to oligarchic Sparta, especially the slave-peasant system. They put aside rivalries for once by recommending the Greek Alliance led by Sparta. They decide to stop the Persians at the narrow passage of Thermopylae. The navy camps at Artemisio. They deploy 6,000 hoplites against 100,000 Persian soldiers. The first two days are dominated by the superiority of the opulent phalanx. On the third, Ephialtes betrays a passage bringing the Persian army to the rear of the Greeks. The incompetence of the Phocaeans makes things easier. King Leonidas drives off the majority of the troops, leaving with 298 Spartans and 700 Thespians. The Persians march on empty Athens, burning and looting. The women flee. The men defeat the enemy navy at Salamis. The war is essentially over, but the end comes a year later with the Battle of Plataea and the Battle of Mycale.

    The Battle of Thermopylae remains more widely publicized than the Battle of Salamis. Although the defeat did not help strategically, it contributed to the development of Greek civilization. The Greeks fought ferociously, knowing that they would die to save their fellow warriors. To this day they remain a source of inspiration and admiration. They inspired the fight at Salamina, the sacrifice to the death. If at Thermopylae they surrendered, it is doubtful that the others would have continued the war with the same will. The dimensions given to self-sacrifice created the Greek image and identity. Herodotus, the father of history, spoke for the first time in the "Medes" about the superiority of the Greeks over the "barbarians". Their sacrifice shaped Greece internally and internationally. Sparta, by "forcing" its hoplites to fight along with the 700 Thespians, gave something of incalculable value: The shaping of Greek civilization. The society of Sparta offered other virtues, but this particular battle indirectly offered Greek culture and Greek thought. Their bravery later contributed to the Greek Revolution of 1821. In essence, this particular battle shaped the Greek nation. To synthesize the Greek revolutionary spirit, the Greek revolutionaries used such elements. They managed to unite the divided Greek world by setting aside their usually non-existent animosities, proving that when Greeks work together, they succeed.

 

     The Battle of Salamis, which ended the war with a great legacy in world history, is well known. It saved Greece to conquer culturally the then known world. After repelling the Persian "Barbarians" the Greeks, confident in their superiority, decided to "justify" this difference without censorship from a despotic power or priesthood. The Classical era, modern civilization, begins. The Greeks create, innovated in all areas. They no longer borrow anything from the Eastern peoples, except the mathematics which developed. Athens takes the baton from Ionia, creates two main philosophical currents: the ethics of the Sophists and the ethics of Socrates. The Sophists took the first step towards individualism and attention to the individual. With Gorgias as their main representative, they laid the foundations for the development of rhetoric and its great flowering in the 4th century BC. On the one hand, Protagoras with his belief that nothing can be the same and everything is relative, following Heraclitus. On the other hand, Socrates, having in common with the Sophists the goal of producing competent citizens, perfected individualism, creating the Ethical Philosophy, introducing general concepts, inventing the deductive method for finding truth. Hippocrates laid the foundations of rational medicine. Drama and literature are developed. The three great poets (Aeschylus, Sophocles, Euripides) bring new philosophical and political ideas to the theatre. A new science, historiography, is created. Thucydides realizes the importance of research, of impartiality in history. History is now a search for deeper causes and effects, not a mere recounting of an event. The foundations were laid and developed in everything concerning the man.

 

    Inextricably linked to the Classical Age is the development of democracy, the greatest achievement of the age, the optimal constitution that brings about equal development. Democratic reforms are being promoted. A pioneering legislation, egalitarianism, lays the foundations of modern democracy. The Athenians called their constitution "isonomy". The Greeks, unlike the Anatolians, obeyed the law, this vague concept, not the will of the king-god. A viewpoint uninterruptedly alive until the fall of the Eastern Roman Empire (1453), showing the power of democracy over autocracy. Democracy came as a complement to the development of humanism with such a structure that it transformed the inhabitant into a citizen. Man as part of a group, society, city, is not a unit unlike the Persian concept that he is an object for the monarch. Other Greek cities also developed such values. The value of the naval battle and the battle of Marathon are magnified because if democracy were to be broken up, it is highly doubtful whether the conditions for its re-establishment would exist. If democracy was dissolute, which was in its embryonic stage, the world would have been a different place.

 

 

 

    But Sparta survived a tough military society with interesting elements that are still preserved today. It was the first power with a purely professional army. It can also be considered the first social state. Through barracks and state care it relied on the constant production of competent soldiers for the defense of the regime. Its citizens as soldiers were guaranteed a form of health care and pension, food and work. There was relative equality between the sexes in Sparta's society. The Spartan women owned property, participated in social life, and exercised naked. Unheard of in the rest of the world. The constitution is described as oligarchic but it was the only one up to that time that combined balanced democratic and monarchical elements. The monarchical elements outweighed the democratic ones as the real power was held by the Ephors while Apella had no decision-making power.

    It is argued by a significant portion of the scholarly community that the world is not a product of Greek civilization but because of the Persian Wars a mixture of the West (Greeks) and the East (Persians). The East represents absolutism and submission to God: we are His products and servants. The West represents the absolute freedom of the individual: we are above God, we think and act freely without restraint. But in Greece this was not the case: we are products of God/Gods but also free, thinking citizens, acting not for our own interests but for the community. The balance between East and West is Greek civilization. The permanent and constant conflict, which at times is dominated by one of the three poles, gives birth to all the achievements of human civilization.

According to a third view, it is not true that the Greeks fought despotism, enslavement, and the inferiority of the barbarians. The Persians had a comparable civilization with magnificent works, a highly efficient bureaucracy that managed to govern for centuries a vast empire copied by Alexander the Great, a monetary system that also influenced Greece with the circulation of the Darius, management of a huge army and navy and maintenance of the post office. Thus the view of the unification of civilizations is supported. The enslavement argument is not particularly strong. Of course the monarch had his subjects. Herodotus testifies to this by stating that the Greeks fought for their families while the Persians fought for the king. In fact they had no slaves. Those who worked were paid based on their merit. The Persian administrative system allowed the controlled areas to develop their culture. They did not impose Zoroastrianism and so the Ionian culture did not decline to any significant degree. By paying taxes and joining the military, you had nothing to fear. Even the Ionian Revolution broke out because of the authoritarian rule of the vassal tyrants, not the king. Greek civilization might have had the potential to develop in the event of a Persian conquest, but it is highly doubtful that it would have reached the greatness it did. Also, the cultural conquest would not have happened, as it did with the Romans, as the Ionians didn't succeed at that, beingin their cultural heyday, because they were fighting for their freedom. It is certain that the same would have happened in the rest of Greece.

 

    These two battles should be a source of inspiration and hope. We must understand their historical and spiritual significance. The ancient Greek stayed there with vigor not to fight but to die, to defend to the last their values, their morals, their family, their homeland. And in Thermopylae and in Salamis. Aeschylus writes to the paean before the battle

 

"O children of the Greeks, be free, free your country, and free your children, your women, your gods and your fathers,

 

"and the ancestors of your ancestors.

 

...and now for all the struggle." (Perseus, v. 396-399)

 

summarizing all the values of the ancient Greek world: family, religion, freedom, homeland. In contrast to modern society, they had values, they recognized them, defended them as guardians. K.P.Cavafy.

 

in his "Thermopylae" acknowledges the modern abandonment of values:

 

"Honour to those who set out to guard Thermopylae ....

 

even if the Medes will cross".

 

This is the greatest legacy of these battles: the belief in defending values.

 

    Let us accept the lesson of history. The Greeks have lived in harmony and peace many times, many other times hostile, hating each other. By living in harmony we can defeat any enemy. Let us be like Themistocles and Leonidas, putting aside differences to defend what is most precious: the homeland. Let us be like the Greeks at Salamis who brought back the exiles, forgetting enmities and passions to face the one common enemy. We need to understand such lessons in the difficult modern times, even in the pandemic we live in. We have been and will be the bastion of democracy, of moderation in the face of the authoritarian and excessive East, whatever it may be at any given time

 

 In our time, to defend our democracy and our sovereignty requires a capable navy and air force, as history and the strategy of Themistocles have proven. The benefits are political and economic, as the ability to defend shows evidence of a strong state. Themistocles' strategy had motivating factors. When silver was discovered in Lavrion he convinced it to be used for the fleet, that is in long term solutions. We should not use the resources on unnecessary military spending but on targeted purchases with a long-term plan. Purchases should not be indicated from the East, as has been the case since the post-war period, and we should not get involved in what is, if I may say so, a Cold War for children.

 

    The West and Greece were born out of the two battles. Greece, with the self-confidence of the victor, engaged in a constant search for knowledge that led to the foundation of everything that concerns man today. This is the duty of human beings and especially of Greeks: not to be in constant worship of their ancestors but to be inspired by them and continue the journey. In the times we live in, with democracy and human rights being in danger from all sides in the name of the homeland and controversial values, it is the duty of all of us to protect them by "guarding Thermopylae", even if the Medes will cross, not to die stony and meaningless in our souls, because the struggle is now for all.

Η αρχή του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι ένα θέμα διαφωνίας στους επιστημονικούς κύκλους. Μπορεί να είναι η Γαλλική επανάσταση, για τον σύγχρονο κόσμο, μπορεί να είναι ο Μεσαίωνας ή ακόμη η αρχή της Ρωμαϊκής αυ
τοκρατορίας. Παρά το γεγονός ότι όλα έχουν ένα κόκκο αλήθειας η ακριβέστερη απάντηση θα ήταν τόσο η μάχη των Θερμοπυλών όσο και η ναυμαχία της Σαλαμίνας. Όταν άρχισε η κλασσική επόχη, όταν επιβίωσε η δημοκρατία. Όταν η Έλλαδα στάθηκε απέναντι στην ανατολική επέκταση προστατεύοντας όλη την Ευρώπη. Για αυτό και ο φιλόσοφος Φρίντριχ Ένγκελς είπε ότι “χωρίς την Ελλάδα δεν θα υπήρχε η σύγχρονη Ευρώπη”. Η επίδραση λοιπόν αυτών των δύο μαχών ήταν ανυπολόγιστη για την Ευρώπη και τον κόσμο.  

    Το 480 π.Χ. ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης εισβάλλει στην Ελλάδα. Περνά τη μηδιμένη Μακεδονία, στρατοπεδεύει στη Θεσσαλία, την οποία οι Έλληνες αφήνουν. Γνωρίζουν ήδη για την εκστρατεία από τους απεσταλμένους του Ξέρξη, που ζήτησαν “γῆ καί ὕδωρ” δεχόμενοι την άρνηση. Πάνω από 1.000 Ελληνικές πόλεις συνεδριάζουν στην Κόρινθο για τη διαμόρφωση της στρατηγικής. Μένουν 30, ανάμεσά τους οι δυνατότερες Αθήνα και Σπάρτη που δε βρίσκονται στο βέλτιστο επίπεδο διπλωματικών σχέσεων. Η νεοσύστατη δημοκρατία στην Αθήνα αποτελεί απειλή για την ολιγαρχική Σπάρτη, ιδίως για το δουλοπαροικό σύστημα. Αφήνουν για μια φορά στην άκρη αντιπαλότητες συστήνοντας την Ελληνική Συμμαχία με ηγέτιδα τη Σπάρτη. Αποφασίζουν να σταματήσουν τους Πέρσες στο στενό πέρασμα των Θερμοπυλών. Το ναυτικό στρατοπεδεύει στο Αρτεμίσιο. Παρατάσσουν 6.000 οπλίτες έναντι 100.000 Περσών στρατιωτών. Τις δύο πρώτες ημέρες κυριαρχεί η ανωτερότητα της οπλιτικής φάλαγγας. Την τρίτη ο Εφιάλτης προδίδει ένα πέρασμα φέρνοντας τον περσικό στρατό στα νώτα των Ελλήνων. Η ανικανότητα των Φωκαέων διευκολύνει τα πράγματα. Ο βασιλιάς Λεωνίδας διώχνει την πλειονότητα του στρατεύματος, παραμένει με 298 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς. Οι Πέρσες προελαύνουν στην άδεια Αθήνα, καίνε, λεηλατούν. Οι γυναίκες φυγαδεύονται. Οι άντρες κατατροπώνουν το ναυτικό του εχθρού στη Σαλαμίνα. Ουσιαστικά ο πόλεμος τελειώνει αλλά το τέλος έρχεται ένα χρόνο αργότερα με τη μάχη των Πλαταιών και τη ναυμαχία της Μυκάλης. 

    Η μάχη των Θερμοπυλών παραμένει ευρύτερα διαδεδομένη σε σύγκριση με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η ήττα αν και δε βοήθησε στρατηγικά, συνέβαλε στην ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού. Οι Έλληνες πολέμησαν με αυταπάρνηση γνωρίζοντας ότι θα πέθαιναν για να σωθούν οι συμπολεμιστές τους. Μέχρι σήμερα αποτελούν πηγή έμπνευσης και θαυμασμού. Ενέπνευσαν τον αγώνα στη Σαλαμίνα, την μέχρις εσχάτων θυσία. Εάν στις Θερμοπύλες παραδίδονταν, είναι αμφίβολο εάν οι υπόλοιποι συνέχιζαν τον πόλεμο με την ίδια θέληση. Οι διαστάσεις που δόθηκαν στην αυτοθυσία δημιούργησαν την Ελληνική εικόνα και ταυτότητα. Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της ιστορίας, μίλησε για πρώτη φορά στα “Μηδικά” για την ανωτερότητά των Ελλήνων έναντι των “βαρβάρων”. Η αυτοθυσία διαμόρφωσε την Ελλάδα εσωτερικά και διεθνώς. Η Σπάρτη “εξαναγκάζοντας” τους οπλίτες να αγωνιστούν μαζί με τους 700 Θεσπιείς έδωσαν κάτι ανυπολόγιστης αξίας: Τη διαμόρφωση του Ελληνικού πολιτισμού. Η κοινωνία της Σπάρτης προσέφερε και άλλες αρετές αλλά η συγκεκριμένη μάχη προσέφερε έμμεσα τον Ελληνικό πολιτισμό και την Ελληνική σκέψη. Η ανδρεία τους συνέβαλε μεταγενέστερα στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ουσιαστικά η συγκεκριμένη μάχη διαμόρφωσε το ελληνικό έθνος. Για να συνθέσουν το Ελληνικό επαναστατικό πνεύμα οι Έλληνες επαναστάτες χρησιμοποίησαν τέτοιου είδους στοιχεία. Κατόρθωσαν να ενώσουν τον διαιρεμένο ελληνικό κόσμο παραμερίζοντας τις συνήθως ανύπαρκτες έχθρες τους, αποδεικνύοντας ότι όταν οι Έλληνες συνεργάζονται, επιτυγχάνουν.

     Γνωστή και η ναυμαχία της Σαλαμίνας που τελείωσε τον πόλεμο με μεγαλή παρακαταθήκη στην Ελληνική και παγκόσμια Ιστορία. Διέσωσε την Ελλάδα αυτούσια για να κατακτήσει τον πολιτισμικά τότε γνωστό κόσμο. Μετά την απώθηση των Περσών-“Bαρβάρων” οι Έλληνες με αυτοπεποίθηση για την ανωτερότητά τους αποφάσισαν να “δικαιολογήσουν” αυτή τη διαφορά χωρίς λογοκρισία από μια δεσποτική δύναμη ή ιερατείο. Αρχίζει η Κλασσική εποχή, ο σύγχρονος πολιτισμός. Οι Έλληνες δημιουργούν, καινοτομούν σε όλους τους τομείς. Δεν δανείζονται πια τίποτα από τους Ανατολικούς λαούς, εκτός από τα μαθηματικά που εξελίσσουν. Η Αθήνα παίρνει τη σκυτάλη από την Ιωνία, δημιουργεί δυο βασικά φιλοσοφικά ρεύματα: την ηθική των Σοφιστών και την ηθική του Σωκράτη . Οι σοφιστές έκαναν το πρώτο βήμα για τον ατομικισμό και την προσοχή στον άνθρωπο. Με κύριο εκπρόσωπο τον Γοργία έβαλαν τις βάσεις για την ανάπτυξη της ρητορικής και τη μεγάλη ακμή της τον 4ο αι. π.Χ. Από τη μια ο Πρωταγόρας με την πεποίθηση ότι τίποτε δεν μπορεί να είναι το ίδιο και τα πάντα είναι σχετικά, ακολουθώντας τον Ηράκλειτο. Από την άλλη ο Σωκράτης έχοντας κοινό στόχο με τους σοφιστές την παραγωγή ικανών πολιτών, τελειοποίησε τον ατομικισμό, δημιουργώντας την Ηθική Φιλοσοφία, εισάγοντας τις γενικές έννοιες, επινοώντας την επαγωγική μέθοδο για την εύρεση της αλήθειας. Τέθηκαν από τον Ιπποκράτη οι βάσεις της ορθολογιστικής ιατρικής. Γνωρίζει ανάπτυξη το δράμα και η λογοτεχνία. Οι τρεις μεγάλοι ποιητές (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης) φέρνουν νέες φιλοσοφικές και πολιτικές ιδέες στο θέατρο. Δημιουργείται μια καινούργια επιστήμη, η ιστοριογραφία. Ο Θουκυδίδης συνειδητοποιεί τη σημασία της έρευνας, της αμεροληψίας στην ιστορία. Η ιστορία είναι πλέον αναζήτηση βαθύτερων αιτίων και αποτελεσμάτων, όχι απλή εξιστόρηση ενός γεγονότος. Τέθηκαν και αναπτύχθηκαν οι βάσεις σε οτιδήποτε αφορά τον άνθρωπο. 

    Αλληλένδετη με την Κλασσική Εποχή είναι η εξέλιξη της Δημοκρατίας, το μεγαλύτερο επίτευγμα της εποχής, το βέλτιστο πολίτευμα που επιφέρει ισότιμη ανάπτυξη. Προωθούνται εκδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Μια πρωτοποριακή νομοθεσία, η ισονομία, θέτει τις βάσεις της σύγχρονης Δημοκρατίας. Ισονομία αποκαλούσαν το πολίτευμά τους οι Αθηναίοι. Οι Έλληνες σε αντίθεση με τους Ανατολίτες υπάκουαν στο νόμο, σε αυτήν την αόριστηέννοια, όχι στην βούληση του βασιλέως-θεού. Άποψη αδιάλειπτα ζωντανή μέχρι την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1453) δείχνοντας τη δύναμη της Δημοκρατίας απέναντι στην απολυταρχία. Η Δημοκρατία ήρθε ως συμπλήρωμα της ανάπτυξης του ανθρωπισμού με τέτοια δομή που μεταμόρφωσε τον κάτοικο σε πολίτη. Ο άνθρωπος ως μέρος μιας ομάδας, κοινωνίας, πόλης, δεν είναι μονάδα σε αντίθεση με την περσική αντίληψη ότι είναι αντικείμενο του μονάρχη. Και άλλες ελληνικές πόλεις ανέπτυξαν τέτοιες αξίες. Η αξία της ναυμαχίας αλλά και της μάχης του Μαραθώνα μεγεθύνονται διότι αν καταλυόταν η Δημοκρατία, είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα υπήρχαν οι προϋποθέσεις επανακαθίδρυσής της. Η ενδεχόμενη κατάλυση της Δημοκρατίας, που βρισκόταν σε εμβρυακό στάδιο, ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός.

    Επιβίωσε όμως και η Σπάρτη, σκληρή στρατιωτική κοινωνία με ενδιαφέροντα στοιχεία που διατηρούνται ακόμη σήμερα. Ήταν η πρώτη δύναμη με αμιγώς επαγγελματικό στρατό. Μπορεί να θεωρηθεί επίσης ως το πρώτο κοινωνικό κράτος. Μέσω στρατώνων και κρατικής φροντίδας βασιζόταν στη διαρκή παραγωγή ικανών στρατιωτών για την άμυνα του καθεστώτος. Οι πολίτες της ως στρατιώτες είχαν εξασφαλισμένη μια μορφή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψη και σύνταξης, τροφή και εργασία. Στην κοινωνία της Σπάρτης υπήρχε σχετική ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Οι
Σπαρτιάτισσες κατείχαν περιουσία, συμμετείχαν στον κοινωνικό βίο, γυμνάζονταν γυμνές. Ανήκουστο στον υπόλοιπο κόσμο. Το πολίτευμα χαρακτηρίζεται ολιγαρχικό αλλά ήταν μέχρι τότε το μόνο που συνδύαζε ισορροπημένα δημοκρατικά και μοναρχικά στοιχεία. Τα μοναρχικά στοιχεία υπερκέρασαν τα δημοκρατικά καθώς την πραγματική δύναμη την είχαν οι Έφοροι ενώ η Απέλλα δεν είχε αποφασιστική αρμοδιότητα.

    Υποστηρίζεται από σημαντική μερίδα της επιστημονικής κοινότητας ότι ο κόσμος δεν είναι προϊόν του Ελληνικού πολιτισμού αλλά και λόγω των Περσικών Πολέμων μείγμα της Δύσης (Έλληνες) και της Ανατολής (Πέρσες). Η Ανατολή εκπροσωπεί την απολυταρχία και την υποταγή στον Θεό: είμαστε προϊόντα και υπηρέτες Του. Η Δύση εκπροσωπεί την απόλυτη ελευθερία του ατόμου: είμαστε υπεράνω του Θεού, σκεφτόμαστε και πράττουμε ελεύθερα χωρίς αναστολές. Όμως στην Ελλάδα δεν ίσχυε αυτό: είμαστε προϊόντα του Θεού/των Θεών αλλά και ελεύθεροι, σκεπτόμενοι πολίτες, πράττουμε όχι για το συμφέρον μας αλλά για την κοινότητα. Η ισορροπία ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση είναι ο Ελληνικός πολιτισμός. Η μόνιμη και συνεχής διαμάχη, που κατά περιόδους υπερτερεί ένας εκ των τριών πόλων, γεννά όλα τα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού.

    Κατά μια τρίτη άποψη δεν ευσταθεί ότι οι Έλληνες πολέμησαν τον δεσποτισμό, την υποδούλωση, την κατωτερότητα των βαρβάρων. Οι Πέρσες είχαν εφάμιλλο πολιτισμό με μεγαλοπρεπή έργα, ιδιαίτερα αποδοτική γραφειοκρατεία που κατάφερε να διοικεί για αιώνες μια αχανή αυτοκρατορία που αντέγραψε ο Μέγας Αλέξανδρος, νομισματικό σύστημα που επηρέαζε και την Ελλάδα με την κυκλοφορία των δαρεικών, διαχείριση ενός τεράστιου στρατού και ναυτικού και συντήρηση ταχυδρομείου. Έτσι υποστηρίζεται και η άποψη περί ενώσεως των πολιτισμών. Το επιχείρημα περί υποδούλωσης δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρό. Φυσικά ο μονάρχης είχε τα υποκείμενά του. Το μαρτυρεί ο Ηρόδοτος αναφέροντας ότι οι Έλληνες πολεμούσαν για τις οικογένειές τους ενώ οι Πέρσες για το βασιλιά. Στην πραγματικότητα δεν είχαν σκλάβους. Όσοι δούλευαν πληρώνονταν με βάση την αξία τους. Το περσικό διοικητικό σύστημα έδινε τη δυνατότητα στις ελεγχόμενες περιοχές να αναπτύσσουν τον πολιτισμό τους. Δεν επέβαλαν το Ζωροαστρισμό και έτσι ο πολιτισμός της Ιωνίας δεν παρήκμασε σε σημαντικό βαθμό. Πληρώνοντας τους φόρους και συμμετέχοντας στο στράτευμα, δεν είχες τίποτε να φοβάσαι. Ακόμη και η Ιωνική Επανάσταση ξέσπασε λόγω της αυταρχικής διοίκησης των υποτελών τυράννων, όχι του βασιλιά. Ο ελληνικός πολιτισμός ίσως είχε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί σε περίπτωση περσικής κατάκτησης αλλά είναι ιδιαιτέρως αμφίβολο αν θα έφτανε στο μεγαλείο που έφτασε. Επίσης δεν θα συνέβαινε η πολιτιστική κατάκτηση, όπως με την Ρώμη, καθώς ούτε οι Ίωνες δεν τα κατάφεραν που ήταν σε πολιτιστική ακμή, γιατί αγωνιζόντουσαν για τη ελευθερία τους. Είναι βέβαιο ότι το ίδιο θα συνέβαινε στην υπόλοιπη Ελλάδα.

    Αυτές οι δύο μάχες πρέπει να αποτελούν πηγή έμπνευσης και ελπίδας. Οφείλουμε να κατανοήσουμε την ιστορική και την πνευματική σημασία τους. Οι πρόγονοί μας έμειναν εκεί με σθένος όχι για να πολεμήσουν αλλά για να πεθάνουν, να υπερασπισθούν μέχρις εσχάτων τις αξίες, την ηθική τους, την οικογένεια, την πατρίδα. Και στις Θερμοπύλες και στην Σαλαμίνα. Ο Αισχύλος γράφει στον παιάνα πριν την ναυμαχία

“Ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε, ἐλευθεροῦτε πατρίδ', ελευθεροῦτε δὲ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη,

ήκας τε προγόνων·

νῦν ὑπέρ πάντων ὁ αγών.” (Πέρσαι, στ. 396-399)

συνοψίζοντας όλες τις αξίες του αρχαίου ελληνικού κόσμου: οικογένεια, θρησκεία, ελευθερία, πατρίδα. Σε αντίθεση με τη σύγχρονη κοινωνία είχαν αξίες, τις αναγνώριζαν, τις υπερασπίσθηκαν ως θεματοφύλακες. Ο Κ.Π.Καβάφης

στις “Θερμοπύλες” του αναγνωρίζει την σύγχρονη εγκατάλειψη των αξιών:

“Τιμή σ ́εκείνους που όριζαν να φυλάνε Θερμοπύλες ....

ακόμη κι αν οι Μήδοι θα διαβούν”.

Αυτή είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά αυτών των μαχών: η πίστη στην υπεράσπιση αξιών.

    Ας δεχτούμε το μάθημα της Ιστορίας. Οι Έλληνες ζήσαμε αρμονικά και ειρηνικά πολλές φορές, άλλες τόσες εχθρικά μισώντας ο ένας τον άλλον. Ζώντας αρμονικά μπορούμε να νικήσουμε οποιονδήποτε εχθρό. Ας γίνουμε όπως ο Θεμιστοκλής και ο Λεωνίδας, παραμερίζοντας διαφορές για να υπερασπιστούμε το πολυτιμότερο: την πατρίδα. Ας γίνουμε όπως οι Έλληνες στη Σαλαμίνα που έφεραν πίσω τους εξόριστους, ξέχασαν έχθρες και πάθη για να αντιμετωπίσουν τον έναν και μοναδικό κοινό εχθρό. Πρέπει να κατανοούμε τέτοια μαθήματα στη δύσκολη σύγχρονη εποχή, ακόμη και στην πανδημία που ζούμε. Ήμασταν και θα είμαστε το προπύργιο της Δημοκρατίας, του μέτρου απέναντι στην απολυταρχική και υπερβολική Ανατολή, όποια κι αν αυτή είναι κάθε φορά

     Στην εποχή μας για να υπερασπιστούμε την Δημοκρατία και την κυριαρχία μας απαιτείται αξιόμαχος στόλος και αεροπορία, όπως απέδειξε η Ιστορία και η στρατηγική του Θεμιστοκλή. Τα οφέλη είναι πολιτικά και οικονομικά, καθώς η δυνατότητα υπεράσπισης δείχνει στοιχεία δυνατού κράτους. Η στρατηγική του Θεμιστοκλή ειχε κινητήριες γραμμές. Όταν ανακαλύφθηκε ο άργυρος στο Λαύριο έπεισε να χρησιμοποιηθεί για τον στόλο, δηλαδή σε μακροπρόθεσμες λύσεις. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τους πόρους σε άσκοπες στρατιωτικές δαπάνες αλλά σε στοχευμένες αγορές με μακροπρόθεσμο πλάνο. Δεν πρέπει οι αγορές να υποδεικνύονται εξ ανατολών, όπως γίνεται μετά τη Μεταπολίτευση και να μπλεκόμαστε σε ένα, ας μου επιτραπεί η έκφραση, Ψυχρό Πόλεμο για παιδιά. 

    Από τις δύο μάχες γεννήθηκε η Δύση και η Ελλάδα. Η Ελλάδα με την αυτοπεποίθηση του νικητή επιδόθηκε σε διαρκή αναζήτηση της γνώσης που οδήγησε στη θεμελίωση όσων απασχολούν το άνθρωπο σήμερα. Αυτό είναι το χρέος των ανθρώπων και ειδικά των Ελλήνων: να μην βρίσκονται σε διαρκή λατρεία των προγόνων αλλά να εμπνέονται απ ́ αυτούς συνεχίζοντας το ταξίδι. Στις εποχές που ζούμε με τη Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα να βάλλονται από παντού στο όνομα της πατρίδος και αμφιλεγόμενων αξιών, είναι χρέος όλων μας να τα προστατεύσουμε “φυλάγοντας Θερμοπύλες”, ακόμη και αν οι Μήδοι θα διαβούν, να μην πεθάνουμε πέτρινοι χωρίς νόημα στην ψυχή μας διότι νῦν ὑπέρ πάντων ὁ αγών.

Read More